Voor de herdenking van de Februaristaking schreven een aantal scholieren uit groep 8 van OBS De Dijk-Oost drie gedichten en voor de Hannie Schaft Herdenking schreven twee leerlingen van de Hannie Schaftschool twee gedichten.

Respect

Staken staken staken!
Tegen alle haken.
Het was niet eerlijk,
Maar Hitler vond het heerlijk.
Ik heb veel respect voor de mensen die staakten,
Vooral voor de mensen die het mogelijk maakten.
Ze zijn opgekomen voor familie en vrienden,
Ze zijn niet de mensen die de oorlog verdienden!
Gelukkig is het na 5 jaar goed gekomen,
Joden kunnen weer veilig wonen.
Het waren 5 jaren teveel,
Daarom nu alsjeblieft 1 minuut stil.

Door Jasper Geerdink

Een wens

Er was een oorlog lang geleden.
Maar nu is er weer vrede.
Het was een lange en moeilijke tijd,
Iedereen was wel een familielid kwijt.
Dat waren de joden,
De Duitsers wilden hen doden.
Ze gingen naar een kamp,
Daar was niet eens een lamp.
Dat was geen pretje,
De mensen droegen een pas met een petje.
Dit allemaal moest van Hitler, dat was een fout mens.
Alle mensen hadden één wens.
HET MOEST STOPPEN!
Want ze moesten zich altijd maar verstoppen.
Zo is de staking begonnen,
Om de oorlog af te ronden.
Eindelijk, de oorlog is voorbij,
En iedereen was weer blij.
Nou ja, sommige mensen waren hun familielid kwijt.
Maar dat kwam wel weer bij tijd.

Door Nicky van der Laan

Helden

In 1940 vielen de Duitsers Nederland aan,
Overal zag je ze met geweren staan.
Hitler was de baas,
Hij was een echte dwaas.
De Duitsers namen de joden mee.
Ze waren overbodig, niet meer nodig!
Het was een wrede tijd,
We raakten echt heel veel mensen kwijt.
Ze vonden joden stomme mensen
Die in de kampen niks hadden te wensen.
Mannen en vrouwen moesten uit elkaar,
Ze werden gedwongen en trokken aan hun haar.
De Duitsers waren heel erg hard,
Maar misschien ook wel heel verward.
Veel mensen hoopten op een beter leven
Het onrecht werd hen teveel!
25 februari 1941, mensen kwamen voor elkaar op.
Staken deden ze met zijn allen,
Ze wilden niet dat er nog meer doden zouden vallen.
Met vrees voor eigen leven,
Stonden ze te beven…
Helden waren zij,
De oorlog is voorbij.

We zullen ze nooit vergeten!

Door Mikky van Slooten en Janelle Fernand

Voor de Hannie Schaft herdenking schreven 2 leerlingen van de Hannie Schafschool deze gedichten:

Vrijheid voor iedereen

Vrijheid, vrijheid is voor iedereen
Vrijheid moet je delen, het is niet voor jou alleen.
Je moet je fijn voelen en niet vast zitten aan een ketting.
Niet behandeld worden als een hond en niet eten van de grond.
Niet werken tot je dood valt .
Zo moet een mens niet behandeld worden.
Op te veel plekken worden mensen behandeld als dieren.
Die mensen krijgen niet het respect dat ze verdienen.
En als ik daar aan denk word ik verdrietig.
Ik wil dat dat nergens meer voorkomt.
Het moet overal verboden worden.
En echt, echt, echt nooit meer voorkomen.

Door Mesie Sijbrandij

Vrijheid of onderdrukking?

Vrijheid is voor ons net zoals ademen.
Wij zijn opgegroeid in een wereld waar alles kan.
Een eigen mening, recht op onderdak, recht op onderwijs.
Dat klinkt voor ons zo normaal.
Maar voor andere mensen is dit echter een droom.
Zij zijn opgegroeid in een wereld waar mensen onderdrukt worden.
Voor hun is vrijheid geen optie.
Werken, geld verdienen voor hun baas…dat is het enige waaraan zij kunnen denken, de hele dag door.
Ze worden niet beschouwd als mensen maar als beesten.
Samen kunnen we het verschil maken.
Wij kunnen er voor zorgen dat ook zij rechten hebben.
Stel je eens voor een wereld waarin mensen elkaar respecteren, een wereld waarin iedereen gelijk is.
Maar zolang wij niks doen, gebeurt er ook niks.
Dan blijven zij, helemaal aan de andere kant van de aardbol, in deze koude wrede wereld leven.
Laat dat niet gebeuren.
En denk niet dat vrijheid normaal is, want voor hun is dat echt een droom….

Door Merel van den Burg

Op vrijdag 4 mei herdenkt Zaanstad de Joodse inwoners die in Tweede Wereldoorlog omkwamen. De herdenking begint 14.00 op het Joodse Kerkhof aan de Westzanerdijk in Zaandam.

17 januari 1942
Op 14 januari 1942 kregen 270 Joodse inwoners van Zaandam en 98 stateloze Joden het bevel zich voor te bereiden op vertrek. Op 17 januari werden ze gedeporteerd naar Amsterdam en doorgangskamp Westerbork. Beiden het voorportaal van de dood. De andere voormalige Zaangemeenten troffen in maart en april van dat jaar hetzelfde lot.

Eerste gemeente in Nederland
Zaandam was de eerste gemeente in Nederland buiten Amsterdam van waaruit Joden werden gedeporteerd naar het getto in Amsterdam en het doorgangskamp Westerbork. De felheid van de Februaristaking in 1941, de korte treinverbinding met Amsterdam en de fanatieke NSB-burgemeester Van Ravenswaay worden gezien als de oorzaak van deze twijfelachtige eer die Zaandam te beurt viel.

171 Joodse slachtoffers
Van de afgevoerde Zaanse Joodse burgers kwamen 171 om in de concentratiekampen. In 1990 onthulde Prins Bernhard het monument voor deze slachtoffers van de Holocaust. Het is een boek met de namen van de 171 omgekomen Joodse burgers van de voormalige Zaangemeenten. Iedere week wordt een pagina omgeslagen van het boek dat in het Stadhuis van de gemeente Zaanstad ligt.

Herdenking: 4 mei om 14.00 uur in Zaandam
Op vrijdag 4 mei spreekt wethouder J. Olthof namens de gemeente Zaanstad. Voorzitter van het Stedelijk 4 en 5 Mei Comité Zaanstad, Els Veenis-Kaak, leest de namen van de slachtoffers voor, van de deze week opengeslagen pagina van het boek. Belangstellenden zijn van harte welkom tijdens de herdenking om 14.00 uur op de Westzanerdijk 310-312 in Zaandam.

In de aanwezigheid van 200 enthousiaste basisscholieren opende burgemeester Faber van Zaanstad zojuist de nieuwe website van het Stedelijk 4 en 5 Mei Comité Zaanstad.

De programma´s van de herdenkingen, de verhalen bij de monumenten en het laatste nieuws staan vanaf vandaag op www.4en5meizaanstad.nl.

Leerlingen en docenten van de Hannie Schaftschool, De Pionier, De Piramide, De Werf en De Windroos kregen een speciale uitnodiging. Deze scholen adopteerden een monument en waren daarom de bijzondere gasten op deze feestelijke bijeenkomst. Die nog een extra oranje glans kreeg met hoog bezoek uit de Tweede Wereldoorlog.

’ Voorzitter van het Stedelijk 4 en 5 Mei Comité Zaanstad Els Veenis-Kaak: ‘Het is geweldig om al de kinderen hier bij de opening van de website te hebben. Het is een zeer belangrijke doelgroep voor ons. Zij zijn de toekomst. Door ze via deze website de verhalen over de Tweede Wereldoorlog, de gruwelijkheden, maar ook de verzetsdaden van heldhaftige Zaankanters te vertellen hopen we dat we hiermee een forse steen bijdragen aan het voorkomen van de gruwelijkheden van een oorlog en discriminatie. ‘Vrijheid geef je door’ is niet voor niets het thema dit jaar. Onze website draagt hier zeker aan bij’.

Kinderen zijn een belangrijke, maar beslist niet de enige doelgroep. De website richt zich op iedereen die geïnteresseerd is in de Tweede Wereldoorlog. Vooral in De Zaanstreek. Zeker ook op de direct betrokken bij mensen die op de vele monumenten in de Zaanstreek staan. De programma’s van de herdenkingen in 2012 staan links naast dit artikel.

Els Veenis-Kaak: ‘Met de informatie op de website hopen we dat zoveel mogelijk mensen naar de herdenkingen op 4 mei komen. Jong en oud. Daarnaast willen we de bewustwording vergroten van het gevaar van oorlog en het uitsluiten van bevolkingsgroepen, zoals de Joodse burgers in de Tweede Wereldoorlog. Dat geldt voor iedere generatie opnieuw. Niet alleen voor die uit de oorlog.

Daarom: ‘Vrijheid geef je door.’ 

Op donderdag 8 maart om 11.00 uur is de jaarlijkse Hannie Schaft-Herdenking bij het monument voor Jan Bonekamp en Hannie Schaft op de Westzijde in Zaandam. Op deze Internationale Vrouwendag wordt er een eerbetoon gebracht aan Hannie Schaft. 

Greet Plekker-Van Sante en de beheerder van de Eerebegraafplaats in Overveen, George ten Hoope, spreken bij het monument. Daarnaast spreken er kinderen van de Hannie Schaftschool. Zij onderhouden al jaren het monument. Na de minuut stilte leggen verschillende organisaties bloemen bij het monument. Daarna is er voor de aanwezigen de mogelijkheid tot het drinken van een kop koffie in De Vertoeving.

Na de herdenking vertoont de Stichting Monumenten Spreken een aantal documentaires, uit het project waar deze stichting mee bezig is. De films, waaronder die met Truus Menger en Arie Bakker over de aanslag op Ragut door Hannie Schaft en Jan Bonekamp zijn te zien in De Vermaning. Ook de documentaire over de doopsgezinde Geertje Pel-Groot die haar leven opofferde voor een Joods meisje is te zien. In De Vermaning is een plaquette ter herinnering aan deze heldhaftige vrouw.

Monumenten Spreken interviewt ooggetuigen van gebeurtenissen waarvoor de oorlogsmonumenten zijn opgericht. Uiteindelijk komt de 27-delige serie over drie jaar beschikbaar voor het onderwijs in de Zaanstreek via Stedelijk 4 en 5 Mei Comité Zaanstad. Op dit moment zijn ooggetuigen voor zes monumenten gefilmd,

Hannie Schaft, het meisje met het rode haar, raakt al in het begin van de Tweede Wereldoorlog betrokken bij het verzet. Ze ontvreemd persoonsbewijzen en bonkaarten voor onderduikers. In 1943 sluit ze zich aan bij de Haarlems tak van de Raad van Verzet. Zij werkt in het verzet vooral samen met de zussen Truus en Freddie Oversteegen en Jan Bonekamp.

Op woensdag 21 juni 1944 liquideren Hannie en Jan de Zaanse politiecommissaris Ragut vlakbij het monument. Ragut overlijdt ter plaatse, maar weet Jan Bonekamp in de buik te schieten. Hannie weet te ontsnappen, maar Jan wordt uiteindelijk opgepakt en sterft dezelfde dag in gevangenschap. Hannie wordt aan het eind van de oorlog gearresteerd en op 17 april 1945, ruim twee weken voor de bevrijding, gefusilleerd.

ZAANDIJK – De 87-jarige Alie Masker-Van Vliet uit Zaandam kreeg donderdag een Koninklijke Onderscheiding. Burgemeester Geke Faber speldde deze op tijdens de jaarlijkse reunie van het Zaans Verzet.

Mevrouw Van Vliet krijgt het lintje vanwege haar verdiensten voor de Contactgroep Stichting 1940 -1945 Zaanstreek-Waterland en als vrijwilliger bij het Mennistenerf. Voorzitter Bets Schermer van ’de Groep ’40-’45’ sprak. Zij denkt dat mensen het weer meer nodig vinden te strijden voor vrijheden.

Op de foto rechts van mevrouw Masker: Ton Brinkman (oud voorzitter 4 en 5 mei comité); Wim Blank (oud voorzitter Contactgroep ’40 – ’45 en goede vriend);en links echtgenoot Henk Masker en huidig voorzitter Els Veenis Kaak