Maandag 26 februari 9.30 uur Zaantheater.

De Februaristaking was een staking die op 25 februari 1941 begon in Amsterdam en zich op 26 februari 1941 uitbreidde naar onder andere de Zaanstreek. Het was de eerste grootschalige verzetsactie tegen de Duitse bezetter in Nederland. De staking was het enige massale en openlijke protest tegen de Jodenvervolging in bezet Europa. Aanleiding van de staking waren de eerste razzia’s in Amsterdam waarbij honderden Joodse mannen opgepakt werden. Elk jaar op 26 februari herdenken we in de Zaanstreek dit openlijke protest.

Graag nodigen wij u uit voor het volgende programma:

• 9.30 uur Inloop in de foyer van het Zaantheater
• 9.50 Welkom door Rina Schenk voorzitter 4 en 5 mei Comité Zaanstad
• 9.55 uur Luiden van de klankschaal Mensenrechtenmonument
• 10.00 uur Eén minuut stilte
• Bloemlegging burgemeesters en andere organisaties
• Zodra alle aanwezigen bloemen hebben gelegd gaan we terug naar de foyer van het Zaantheater
• Informatie over het programma
• Muzikaal intermezzo Muziekfabriek van Dijk
• Toespraak heer Hamming, burgemeester gemeente Zaanstad
• Gedichten door leerlingen van de Dijk Oost
• Muzikaal intermezzo Luca Knol, 13 jaar, viool
• Toespraak gastspreker Frans Hoving, hoofd archief Gemeente Zaanstad
• Muzikaal intermezzo Muziekfabriek van Dijk
• Afsluiting van het officiële gedeelte rond 11.15 uur. U kunt napraten met een kopje koffie of thee met iets lekkers.

Legt u voor een organisatie bloemen?
Meldt u dat dan graag voor 20 februari middels een mailtje naar: info@4en5meizaanstad.nl

Tot het bijwonen van de herdenking van de Holocaust Memorial Day in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de Joodse Gemeente NHNW en de leerlingen van openbare basisschool De Dijk West.

In 1941 kiezen de Duitsers Zaandam uit om als eerste gemeente ‘joden-vrij’ te worden. Voor de oorlog wonen er 320 joden in de Zaanstreek. Na de oorlog zijn dit er nog maar 140. Op 27 januari 1945 werd het vernietigingskamp Auschwitz in Polen bevrijd door het Rode Leger. Deze dag is het symbool geworden van het herdenken van 6 miljoen vermoorde joden en de vele andere slachtoffers die vielen in de Tweede Wereld Oorlog.

Programma:

· Opening door Ruben Boas, voorzitter Joodse Gemeente Noord-Holland Noordwest.

. Toespraak door burgemeester Hamming van de gemeente Zaanstad.

. Gedichten voorgedragen door kinderen van de openbare school de Dijk West.

· Gebed voor slachtoffers van het Nazi Regiem door Rabbijn Shmuel Spiero.

· Ter nagedachtenis aan de 177 joodse Zaanse slachtoffers worden alle namen opgelezen.

· Jizkor door Rabbijn Shmuel Spiero.

· 2 minuten stilte.

· Bloemlegging door verschillende organisaties.

· Afsluiting door Ruben Boas.

· Defilé langs het monument.

Mannen/jongens dragen een hoofddeksel op de begraafplaats

Datum / tijdstip: vrijdag 26 januari om 12.00 uur

Locatie: Joodse Begraafplaats, Westzanerdijk 310-312, Zaandam

Van de bijna driehonderd Joden die begin 1942 woonden in het gebied dat nu Zaanstad is, stierven 177 personen een voortijdige dood, vrijwel allen in Auschwitz of Sobibor. Van hen heeft het merendeel geen graf.

De werkgroep Struikelstenen Zaanstad wil de namen van alle omgekomen Zaanse Joden zichtbaar maken op een struikelsteen. Daarmee ontstaat een gebroken namenlint door de stad: een monument dat de herinnering aan de weggevoerde Zaanse Joden levend houdt.

In Zaanstad zijn inmiddels 166 struikelstenen geplaatst.

Op 29 september worden weer zeven struikelstenen onthuld.

Later volgen de laatste vier, die geplaatst moeten worden op locaties die onderdeel zijn van nog in voorbereiding zijnde nieuwbouwprojecten .

Als de laatste vier struikelstenen ook onthuld zijn, worden alle 177 in de Holocaust omgebrachte Zaans-Joodse inwoners herinnerd door middel van deze gedenktekens.

Op 29 september aanstaande worden in Zaandam zeven struikelstenen onthuld. Tijdens een korte ceremonie worden de namen en levensgeschiedenissen voorgelezen van de mensen voor wie een steen onthuld wordt. Daarna kan, na een ogenblik stilte, een steentje – bloemen worden nooit gelegd op Joodse ‘graven’ – bij de struikelstenen worden gelegd.

Omdat deze zeven struikelstenen voorlopig de laatste zijn die onthuld worden, sluiten we op deze dag ook het project af met een eenvoudige slotbijeenkomst bij het namenboek in de hal van het Stadhuis.

U bent van harte welkom bij de onthullingen en bij de slotbijeenkomst.

De struikelstenen worden gemaakt door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het door hem opgezette project loopt al vanaf 1994. Sindsdien legde hij verspreid over Europa tienduizenden Stolpersteine, zoals de struikelstenen in het Duits heten. Demnig heeft ze zo genoemd, omdat je er over struikelt in je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst op de stenen te kunnen lezen. Passanten worden als het ware uitgenodigd om even stil te staan bij de aangeboden informatie. Op de gedenktekens (10 x 10 cm.) worden, in een messing plaatje, onder meer de naam, geboortejaar en overlijdensdatum van het slachtoffer aangebracht. De struikelstenen krijgen vervolgens een plek in het trottoir bij de voormalige woningen van de slachtoffers.

Programma

De onthullingen vinden plaats op vrijdag 29 september

om 13.45 uur:

Saenredamstraat 41 1 steen voor Samuel de Lange (1906-1945)

om 14.30 uur:

Westzijde 32 1 steen voor Mozes Stad (1901-1944)

om 15.15 uur:

Zuiddijk 297 1 steen voor Rudolf Kaplan (1908-1945)

om 16.00 uur:

Hermitage 91 4 stenen voor Marianne Groen-Loonstein (1863-1943), Catharina Izaak Groen (1891-1943), Leendert Izaak Groen (1893-1943) en Sara Groen (1901-1944).

Na afloop van de onthullingen treffen we elkaar om circa 16.30 uur in de hal van het Stadhuis bij het namenboek. Daar wordt om 17.00 uur het project Struikelstenen Zaanstad afgesloten.

De realisatie van het project Struikelstenen wordt mogelijk gemaakt door bijdragen van vele particulieren, bedrijven en onder andere de volgende fondsen:

Honig Laan Fonds, Associatie Uitvaartfonds, Bredenhofstichting, P.M. Duyvis fonds, Jacob Stinsfonds, Gerrit Blaauwfonds, De Rooie Cent, Arie Lemsfonds.

De Werkgroep Struikelstenen Zaanstad nam in 2018 het initiatief om in Zaanstad struikelstenen te plaatsen ter herinnering aan de in de Holocaust omgekomen Zaanse joden.

Na veel voorbereidingen, zoals het bepalen van het aantal te leggen stenen, de precieze locaties en het bijeenbrengen van het benodigde geld, konden op 16 april 2019 de eerste officiële steenleggingen gedaan worden.

Nu vijf jaar later is het project bijna afgerond, de laatste stenen van de in totaal 177 struikelstenen zullen dit najaar gelegd worden.

Er is nu voor ieder die geïnteresseerd is een brochure verschenen met alle adressen in Zaanstad waar struikelstenen liggen en de namen, geboorte- en sterfdatum van hen voor wie de struikelstenen gelegd zijn.

De brochure geeft met duidelijke kaartjes de locaties aan, via een QR code kan meer informatie over de personen bekeken worden.

De brochure is gratis aan te vragen via info@4en5meizaanstad.nl en zal op verschillende plaatsen beschikbaar zijn zoals bij het Gemeentearchief in het Stadhuis en bij herdenkingen in het kader van 4 en 5 mei.