Programma 4 mei 2025

Samen met de kerncomités vanuit de dorpen en Zaandam is er een mooi herdenkingsprogramma

opgesteld voor 4 mei 2025. Hieronder treft u de programma’s per locatie aan.

Programma Koog / Zaandijk

18.50 Vertrek vanaf het voormalig gemeentehuis te Koog aan de Zaan.

19.00 Vertrek vanaf de Beeldentuin te Zaandijk.

Beide stoeten voegen zich samen voor de Julianabrug om vervolgens de tocht voort te zetten naar het herdenkingsmonument aan de Leeghwaterweg.

19.20 Aankomst bij het monument Leeghwaterweg

19.30 1 minuut stilte, ‘taptoe’ en kranslegging door Gemeente, voormalig Verzet, familie en overigen.

De ‘taptoe’ wordt gespeeld door een lid van het Zaandijks Fanfare Corps.

19.40 Vertrek vanaf de Leeghwaterweg naar het monument in het Koogerpark.

19.45 Koraalmuziek gespeeld door het Zaandijks Fanfare Corps.

19.59 Taptoe

20.00 2 minuten stilte.

20.02 Het Wilhelmus gespeeld door het Zaandijks Fanfare Corps, met zang van koor Daniël de Lange.

De voorzitter van het 4 mei Comité Koog en Zaandijk heet de belangstellenden welkom.

Daarna zal de heer Gerard Slegers, wethouder van de Gemeente Zaanstad een korte toespraak houden.

Vervolgens zullen enkele leerlingen van basisschol de Piramide, die het monument geadopteerd heeft, zelfgemaakte gedichten voordragen.

Hierna zullen de namen van de omgekomen personen uit het verzet en de Joodse slachtoffers van Koog en Zaandijk worden genoemd.

Kranslegging, tijden de kranslegging speelt Zaandijks Fanfare Corps

De voorzitter van het 4 mei comité spreekt het slotwoord en nodigt allen uit voor het defilé langs het monument. De wethouder zal het defilé openen.

21.00 Na afloop van de herdenking wordt iedereen uitgenodigd om in het kader van Theater na de Dam, in het paviljoen in het park de voorstelling van het jeugdtheater Theatermijn bij te wonen.

De voorstelling is: “21 April 1941. Ga maar rustig slapen.”

 

Programma Zaandam

19.10-19.25 uur

Oproep tot deelname aan de Stille Tocht door het laten luiden van de klankschaal van het Mensenrechtenmonument.

19.15 uur

Vertrek Stille Tocht vanaf het Zaantheater, Nicolaasstraat 3, voorafgegaan door Slagwerkgroep De Saen.

Onderweg wordt gestopt voor kransleggingen bij het monument ter herdenking van de Februaristaking in 1941 (Wilhelminabrug) en bij het monument ter herdenking van de fusillade van tien verzetsmannen op 9 februari 1945 (Prins Hendrikkade).

19.40 uur

Aankomst Stille Tocht bij het monument in het Plantsoen van het Verzet aan de A.F. de Savornin Lohmanstraat.

19.40-19.55 uur

Koraalmuziek door Het Zaans Showorkest o.l.v. dirigent Henk Ummels.

 19.55-19.58 uur

Opstellen van leden van de Zeeverkennersgroepen van Scouting Elfregi Zaanstreek.

Klokgeluid.

19.58 uur

Degenen die dit kunnen, worden verzocht om te gaan staan.

19.58-19.59 uur

Signaal Taptoe, gespeeld door Dave van der Leek, trompetspeler Zaans Showorkest.

20.00 uur

Twee minuten stilte. De stilte begint bij de eerste klokslag van het 8 uur-signaal en het ontsteken van de straatverlichting.

20.02-20.03 uur

Gezamenlijk zingen van het eerste en het zesde couplet van het Wilhelmus.

Wilhelmus van Nassouwe                                         Mijn schild ende betrouwen

ben ik van duitsen bloed.                                          Zijt Gij, o God mijn Heer

Den vaderland getrouwe                                          op U zo wil ik bouwen,

blijf ik tot in den doed.                                              Verlaat mij nimmermeer.

Een prinse van Oranje                                               Dat ik doch vroom mag blijven,

Ben ik, vrij, onverveerd.                                            Uw dienaar t’aller stond,

Den koning van Hispanje                                          de tirannie verdrijven

Heb ik altijd geëerd.                                                   Die mij mijn hart doorwondt

Vervolg programma Zaandam

Vanaf 20.04 uur:

Dodenappèl, voorgelezen door Quinta Zonjee-Molenaar en Willemijn Piscaer-Plein.

Genoemd worden de namen van de tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen 24 Zaandamse verzetsdeelnemers, 8 leden van de Koninklijke Landmacht en 4 leden van de Marine en Koopvaardij, en van de 136 Joodse inwoners die in de jaren 1942-1945 gedwongen hun woningen in Zaandam moesten verlaten, werden weggevoerd en om het leven gebracht.

Gedichten voorgelezen door leerlingen uit groep 7 en 8 van de Herman Gorterschool (de adoptieschool van het monument).

Toespraak door Harrie van der Laan, wethouder van de gemeente Zaanstad.

Popkoor Vocal Invention zingt het nummer ‘Grijs’ van Nielson / Jaap Reesema onder begeleiding van dirigente Camille Beurret en gitariste Rosie Derksen.

Gelegenheid tot het leggen van bloemen bij het monument (onder begeleiding van koraalmuziek).

Achtereenvolgens worden bloemen neergelegd door nabestaanden en familieleden, wethouder Van der Laan, de afvaardigingen van diverse organisaties, leerlingen van de Herman Gorterschool en, tijdens het defilé, de overige aanwezigen.

(Leiding bij het monument: Flip Hoedemaeker.)

 

 

Theater na de Dam

‘Bevroren Tranen’ – door Maarten Peters. 21.00 uur Kleine Zaal – Zaantheater

In het kader van Theater na de Dam heeft Peters een herdenkingsprogramma samengesteld waarin hij op zijn persoonlijke, eigentijdse manier vormgeeft aan verhalen over oorlog, hoop en vrede.

Theater na de Dam | Zaantheater

 

Programma Krommenie (Zuiderhoofdstraat 151)

Programma dodenherdenking 4 mei 2025

Locatie Zuiderhoofdstraat 151 Krommenie

10.00-10.45 Oecumenisch bezinningsdienst  in de Nicolaaskerk

Vlaggen halfstok

19.15 – 19.30 Kerkklokken luiden in Krommenie

19.30 – 19.40 Muziek door O.G.

17.40 – 19.45 Gedichten kinderen OBS de Komeet

19.45 – 19.50 Muziek door O.G.

19.50 – 19.55 Declamatie Mevr. Karten.

19.55 – 19.59 Muziek door O.G.

19.59 – 20.00 Taptoe signaal

20.00 – 20.02 Stilte

20.02    Wilhelmus

20.04 – 20.10 Spreker Gemeente Zaanstad/ wethouder Stephanie Onclin

20.10 –  Kranslegging, onder begeleiding van muziek O.G.

20.20    Afsluiting.

 

Programma Joodse Begraafplaats (4 mei 2025).

14.00 Aanvang bij de Joodse Begraafplaats Westzanerdijk 310-312, Zaandam 

Programma:

  • Opening door Marvin Polak, bestuurslid Joodse Gemeente
  • Toespraak door wethouder René Tuijn van de gemeente Zaanstad.
  • Gedichten.
  • Toespraak Rina Schenk 4 en 5 mei comité Zaanstad.
  • Ter nagedachtenis aan de 177 joodse slachtoffers uit de Zaanstreek worden alle namen opgelezen.
  • Gebed voor slachtoffers van het Nazi Regiem door Rabbijn Shmuel Spiero.
  • Jizkor door Rabbijn Shmuel Spiero.
  • 2 minuten stilte.
  • Bloemlegging door verschillende organisaties.
  • Afsluiting door Marvin Polak.
  • Defilé langs het monument.

Mannen/jongens dragen een hoofddeksel op de begraafplaats

 

Programma Westzaan Zuidervermaning (Zuideinde 233)

19.15-19.30       

Inloop met muziek door Joost en Jasper Rijken

19.30

Welkomstwoord namens de Westzaanse Gemeenschap door Jan Heijink.

Voordracht door gastspreker Gerrit Volkers over Max Degen                                                                                                                      Dameskoor Westzaan zingt de liederen Danny Boy en Only Remembered

Korte speech door wethouder Natasja Groothuismink

Jasmin Flapper en Lola van den Broek van de Muziekfabriek zingen duet Flight (Craig Carnelia)

“Last Post”  door trompettist Jasper Rijken                                                                                                                                                      20.00 uur           Twee minuten stilte (staand)

Gezamenlijk zingen van het Wilhelmus (staand)

Dana Revius speelt “Ballerina“ op piano gevolgd door Shayne Bakker met lied “Onze Vriendschap”, leerlingen van de Muziekfabriek

Voordracht leerlingen van school De Kroosduiker

Dameskoor zingt de liederen Grant us Peace (Dona Nobis Pacem) en Irish Blessing

20.20

Jasper en Joost Rijken spelen “Ode an die Freude” van L. van Beethoven (Alle Menschen werden Brüder). Tevens is er aansluitend gelegenheid voor koffie/thee.

 

Om 21.00 vindt de voorstelling Verhalen uit Westerbork plaats in ’t Reghthuys.

Verhalen uit Westerbork op 4 mei, vrije entree – ’t Reghthuys Westzaan

 

Programma Assendelft

19.00 Aanvang

19.15 Vertrek stille tocht vanaf hoek Oranjeboomkade/Dorpsstraat
Kranslegging bij monument, daarna naar de Odulphuskerk

19.20 Odulphuskerk

19.30-20.00 Toespraak wethouder Wessel Breunesse, programma met  Kerkkoor Cecilia en Jenaplan school, muziek door Crescendo en een bijzonder woord van Annette Brinkman

20.00-20.02 Stilte

20.02 Wilhelmus

 

Programma Wormerveer

Vermaning Wormerveer Zaanweg 57 Wormerveer

19.00 Welkom

Film monument Provincialeweg Wormerveer

Gedicht Provincialeweg Wormerveer, Timna Rijvordt

Muziek door Joep van Beijnum en Mariette Gort

Introductie Struikelstenen in Wormerveer, Tom Tulleken

Muziek Joep van Beijnum en Mariette Gort

Vervolg Struikelstenen in Wormerveer, Tom Tulleken

Muziek Joep van Beijnum en Mariette Gort

19.40 Stille tocht onder begeleiding Trommelaars naar monument Zaanweg “Vrouwe Justitia”

19.45 Bloemlegging en muziek door Harmonie Apollo

19.50 Toespraak Burgemeester J. Hamming

19.58 Erewacht Brandweer Zaanstad

19.59 Last Post

20.00 Twee minuten stilte

20.02 Wilhelmus door Harmonie Apollo

20.05 Slottoespraak 1945-2025 80 jaar Vrijheid? Kees Klinkenberg

Loslaten duiven

20.10 Defilé Bloemlegging

20.15 Napraten in de Vermaning en Film historische Vereniging

Holocaust Memorial Day 26 januari 2025

In samenwerking met 4 en 5 mei Comité Zaanstad en Monumenten Spreken geeft ons departement op zondag 26 januari 2025 weer op passende wijze invulling aan Holocaust Memorial Day, waarvoor we je van harte uitnodigen.
Datum: 26 januari 2025
Tijd: 14:00 uur
Locatie: De Bull Zaandam
Toegang: Gratis
Aanmelden: https://de-maatschappij.nl/…/holocaust-memorial-day…
Met een lezing van Salo Muller en muzikale bijdragen. Samen geven we het belang van vrede door aan toekomstige generaties.
We hopen je te mogen verwelkomen!

4 en 5 mei 2024 bijeenkomsten

In Westzaan was een sfeervolle bijeenkomst in de Grote Kerk. Met medewerking van het Westzaans Dameskoor, sprekers Stephanie Onclin en Harry Slinger en muziek van Muziekfabriek van Dijk met Lily van Oppen, Dana Revius en Lola van den Broek. Isabel Koel en Megan van Langeveld, leerlingen van Wij-land hielden een voordracht. Trompenist Jasper Rijken en organist Joost Rijken omlijsten het programma.

 

Programma 4 mei Joodse Begraafplaats 2025

14.00 Aanvang bij de Joodse Begraafplaats Westzanerdijk 310-312, Zaandam
Programma:

  • Opening door Marvin Polak, bestuurslid Joodse Gemeente
  • Toespraak door wethouder René Tuijn van de gemeente Zaanstad.
  • Gedichten door leerlingen van De Dijk West.
  • Toespraak Rina Schenk 4 en 5 mei comité Zaanstad.
  • Ter nagedachtenis aan de 177 joodse slachtoffers uit de Zaanstreek worden alle namen opgelezen.
  • Gebed voor slachtoffers van het Nazi Regiem door Rabbijn Shmuel Spiero.
  • Jizkor door Rabbijn Shmuel Spiero.
  • 2 minuten stilte.
  • Bloemlegging door verschillende organisaties.
  • Afsluiting door Marvin Polak
  • Defilé langs het monument.

Mannen/jongens dragen een hoofddeksel op de begraafplaats

 

 

De speech van Jan Hamming op 4 mei

Vandaag hield burgemeester Jan Hamming een indrukwekkende speech bij het monument in het Koogerpark:

De littekens van de Tweede wereldoorlog blijven altijd zichtbaar.
En dat is maar goed ook.
Want door te kijken naar de littekens zien we hoe waardevol de vrijheid is die we nu hebben.
Sjef Swolfs junior, zoon van een Zaanse verzetsstrijder, zei laatst:

‘De oorlog blijft altijd in je.’

We zijn het aan hem en al die anderen verplicht om ook een deeltje van de oorlog in ons mee te dragen…

Sjef Swolfs junior is inmiddels 84 jaar en woont in Zaandam.
Hemelsbreed nog geen kilometer van de Zuiddijk, de plek waar hij opgroeide.
Daar maakte hij als klein jongetje de oorlog van dichtbij mee.
Hij liep daar zo’n 80 jaar geleden het litteken op dat vandaag de dag nog altijd aanwezig is.

Josephus Swolfs, de vader van Sjef, maakte deel uit van een verzetsgroep in de Zaanstreek.
Ook zijn moeder Lien hielp mee in het verzet.
Zij streden tégen de bezetter.
En vóór onze vrijheid.

Sjef senior kon als medewerker van Artillerie-Inrichtingen wapens en springstoffen van het fabrieksterrein van zijn werkgever smokkelen.
Deze werden gebruikt bij sabotageacties tegen de nazi’s, waar Sjef senior ook regelmatig een rol in speelde.

Het is nauwelijks voor te stellen hoeveel lef ervoor nodig is om in oorlogstijd met een zak vol handgranaten rond te lopen.
Letterlijk met explosieven op stap door de vijandige Zaanse straten.
Sjef Swolfs deed het.
Hij legde zich niet neer bij onvrijheid en verzette zich.

Dat het gevaarlijk werk was bleek in 1943.
Sjef en Lien werden, samen met andere leden van hun verzetsgroep, verraden.

In december 1943, nu ruim 78 jaar geleden, werden Sjef senior en zijn vrouw Lien opgepakt door de nazi’s.
Toen dat gebeurde zaten de toen 6 jarige Sjef junior en zijn twee jaar jongere zusje Ali, thuis, op de Zuiddijk.
In een flits werden zij beroofd van hun ouders.
Een gezin ontworteld in een oogwenk.

Sjef junior kwam terecht bij de vader van zijn vader.
Ali werd opgevangen door de moeder van hun moeder.

Na negen maanden werd moeder Lien wonder boven wonder vrijgelaten.
Zij keerde terug naar Zaandam…

Als de inmiddels 84-jarige Sjef Swolfs junior zijn ogen sluit ziet hij het weer voor zich.
Het moment dat hij haar voor het eerst weer ziet.
In de huiskamer bij grootmoeder.
Hij weet nog precies waar alle spulletjes staan.
Hoe het er rook.
En hoe het voelde toen zijn moeder binnenkwam.

Hoe oma, zusje Ali en moeder Lien tegen elkaar aan kropen.
Het meest levendig is zijn herinnering aan het onbedaarlijke huilen van zijn moeder.
Zij laat haar emoties na negen lange maanden de vrije loop.
Sjef junior zal de luide uithalen van verdriet nooit vergeten.

Dat is het litteken van de oorlog.
Een echo die bijna een eeuw later nog doorklinkt.
‘De oorlog blijft altijd in je.’

Josephus Swolfs, de vader van Sjef, komt nooit meer thuis.
Hij werd op 25 juli 1944 in koele bloeden vermoord in Vught.
Toen hij daar de bossen in werd geleid wist hij dat hij zijn vrouw en zijn twee jonge kinderen nooit meer in de armen zou sluiten.

Vlak voor zijn executie schrijft hij een afscheidsbrief aan zijn vrouw. Daarin schrijft hij:

Allerliefste schat, het is zover dat ik jou en de kinderen een afscheid ga schrijven. 
Lang heb ik gehoopt dat wij elkander nog in de leven terug zouden zien, maar het mocht niet zo zijn… 

Blijf niet piekeren en treuren om iets wat nu eenmaal zo moet zijn, maar houd het hoofd moedig omhoog en kijk het leven in de ogen. 
Ik zal tot de laatste ogenblikken aan jou en de kinderen denken. 

Dit verhaal laat zien dat de knal van het holle geweerschot in de bossen van Vught nog steeds hoorbaar is.
Dat de wond die daar is ontstaan nog steeds niet is geheeld.

Enkele jaren geleden nam Sjef Swolfs junior contact met ons op.
Namens de Contactgroep Verzetsgepensioneerden 1940-1945 deed hij een verzoek.
Hij wilde dat we in Zaanstad straten zouden vernoemen naar verzetshelden zoals zijn vader.
Samen met een groep bevlogen vrijwilligers en overlevenden is hij tot de dag van vandaag bezig met ervoor zorgen dat wij niet vergeten.
Dat we herdenken en herinneren.
Dat we kijken naar onze littekens.

En het is ook mede aan hem en aan de contactgroep te danken dat in de nieuwbouwwijk Gouwpark in Zaandam acht Zaanse verzetshelden worden geëerd en herdacht.
Albert Huisman.
Jacob Willemszoon.
Cornelis Zwart.
Gerhardus Docter.
Pieter Adrianus Smit.
Cornelis van Vugt.
Machiel van Marle.

En natuurlijk wordt er ook een straat genoemd naar de vrijheidsstrijder van dit verhaal.
In het Gouwpark in Zaandam komt een straat die wordt vernoemd naar Josephus Swolfs.

Op 4 mei herdenken we verzetsstrijders zoals Sjef Swolfs.
Omdat we stil moeten staan bij de slachtoffers van oorlogsgeweld.
Omdat we ons moeten realiseren hoeveel moed en bloed onze vrijheid heeft gekost.
Omdat we dit litteken onder ogen moeten blijven komen.
Daarom zijn we elk jaar op 4 mei 2 minuten stil.
Zodat we naar de littekens kijken.
En de herinnering aan de oorlog voor altijd in ons allemaal blijft…

 

 

Gerardus J. van Wetering

Is 34 jaar geworden. Werd geëxecuteerd aan de Prins Hendrikkade in Zaandam .

Hij werd geboren op 11 februari 1910 te Hilversum, woonde en werkte daar en had een bedrijf in ijzerwaar en gereedschap. Hij was betrokken bij de hulp aan onderduikers. Hij haalde met vervalste papieren voedsel op uit de Wieringermeer. Waarschijnlijk als gevolg van verraad werd hij in een kerk in Hilversum waar goederen werden opgeslagen gearresteerd. Uit het Hilversums verzet kende hij Jan D. Jansen die eveneens in Zaandam werd gefusilleerd. Hij was commandant bij de BS in 1944.


Hij is overleden na executie op 9 februari 1945 te Zaandam. Gerard ligt begraven op de Erebegraafplaats Bloemendaal in Overveen.

Heeft u aanvullingen of correcties, laat het ons vooral weten via info@4en5meizaanstad.nl

Gerrit C. Stapel

is 32 jaar geworden, hij werd geboren op 17 december 1912 te Alkmaar en overleden op 9 februari 1945 te Zaandam. Gerrit was typograaf en werkte in Amsterdam ook bij de firma van Paul Bakker, waar veel illegaal werk werd gedrukt. Hij woonde in Amsterdam Oost aan de Madurostraat  54. Hij ligt begraven op de Erebegraafplaats Bloemendaal in Overveen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Heeft u aanvullingen of correcties, laat het ons vooral weten via info@4en5meizaanstad.nl

Johannes Ruijter

Is 52 jaar geworden, hij was veehouder en woonde later in de Beemster. Daar was hij eigenaar van een landbouwbedrijf. Hij raakte betroken bij het verzet in de buurt van Purmerend. Zijn boerderij was trefpunt voor allerlei droppings en opbergplek voor wapens. Ook vond er onderduik plaats. Door verraad van een zogenaamd bevriende boer werd hij in zijn huis gearresteerd en kwam ij uiteindelijk in Amsterdam terecht.

Hij werd geboren op 15 november 1892 te Westwoud en is overleden op 9 februari 1945 te Zaandam, na executie aan Prins Hendrikkade

Hij ligt begraven op de Erebegraafplaats Bloemendaal in Overveen. In het boek over de Erebegraafplaats is een foto van hem opgenomen.

Heeft u aanvullingen of correcties, laat het ons vooral weten via info@4en5meizaanstad.nl

Jan Overeem

Is 27 jaar geworden

Hij werd geboren op 3 juni 1917 te Baarn en was later werkzaam in Amsterdam bij de eerder genoemde Boek- en Handelsdrukkerij van Paul Bakker als letterzetter.
Overleden op 9 februari 1945 te Zaandam, na executie aan Prins Henrikkade.  Ook hij ligt begraven op de Erebegraafplaats Bloemendaal in Overveen. Een foto van hem is terug te vinden in een groot boek over de Erebegraafplaats in Bloemendaal.

Heeft u aanvullingen of correcties, laat het ons vooral weten via info@4en5meizaanstad.nl