Yad Vashem onderscheiding voor Zaanse Geertje en Trijnie Pel
Op Holocaust Memorial Day ontvingen de Zaanse Geertje Pel-Groot en Trijnie Pfann-Pel de Yad Vashem medaille. Deze hoogste Israelische onderscheiding wordt uitgereikt aan niet-Joodse mensen die Joden redden uit de handen van de Nazi’s.
De families Swaab en Pel kenden elkaar al voor de oorlog. Geertje Pel had voor 10 mei 1940 tegen de oma van Marion Swaab gezegd dat als deze Joodse familie hulp nodig had, ze bij haar terecht kon. In 1942 is het zover. De jonge ouders van Marion besluiten Nederland te verlaten en Marion ‘Mappie’ Swaab komt bij de familie Pel in de Prins Hendrikstraat terecht. Vader Swaab weet Zwitserland te bereiken, maar moeder wordt in Brussel verraden en moet naar durchgangslager Mechelen. Beiden overleven de oorlog. Net als Marion die in 1945 door haar vader wordt opgehaald bij de familie Pel in Zaandam. Zij is na een aantal onderduikadressen terug bij deze doopsgezinde ondernemersfamilie.
In februari 1944 moet Geertje Pel-Groot met Marion Swaab zich melden bij de SD aan de Euterpestraat (de huidige Gerrit Jan van der Veenstraat) in Amsterdam. Ze is verraden door overbuurman en voormalig politieman Hendrik van der Kraan. Voor de oorlog nota bene kennissen van de familie Pel. De kinderen speelden met elkaar. Geertje Pel gaat met haar dochter Trijnie en Marion Swaab naar de boot, maar net voordat ze opstapt geeft ze Trijnie de opdracht Marion op een ander adres onder te brengen. Geertje Pel meldt zich in Amsterdam en wordt nadat rond Dolle Dinsdag vanuit Vught naar Duitsland is getransporteerd op 20 februari 1945 vergast in Ravensbrück. Zie ook Geertje Pel bij monumenten.
Twee jaar geleden was Marion Swaab, inmiddels bijna zeventig, met haar zoon in Jeruzalem. Bij de 23.000 namen die op de eremuur van Yad Vashem staan kon ze de naam van Geertje Pel niet vinden. Een jaar later werd ze opgespoord door het team van Monumenten Spreken, dat documentaires over de Tweede Wereldoorlog in de Zaanstreek maakt. Na de opnames over Geertje Pel-Groot besloot ze de Israëlische eretitel ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’ aan te vragen voor Geertje Pel en haar dochter Trijnie. Bijzonder is dat Trijnie, inmiddels 89 jaar, de eremedaille zelf in ontvangst nam. Dit is na zoveel jaren een zeldzaamheid. Net als voor haar moeder gebeurt dat tegenwoordig meestal postuum.
Tijdens de feestelijke uitreiking in het Zaans Museum was de aangrijpende documentaire van Monumenten Spreken over dit bijzondere verhaal te zien. Burgemeester Faber zei daarbij trots te zijn op deze bijzondere onderscheiding voor twee Zaanse inwoners. Annie van Soest-Pel nam namens haar moeder de onderscheiding in ontvangst. Jan Pfann-Pel, de zoon van Trijnie, benadrukte in zijn toespraak dat Marion het grote offer van de familie waard is geweest. Namens de familie Pel overhandigde hij Marion een kunstwerk. Vanaf nu staan de namen Geertje Pel-Groot en Trijnie Pfann-Pel met ruim 5.000 andere Nederlanders gebeiteld op de eremuur van Yad Vashem in Jeruzalem.
