Holocaust Memorial Day 2024
Burgemeester Jan Hamming sprak op deze herdenking de volgende woorden:
Kort geleden, had ik een indrukwekkend gesprek met mevrouw Selma Heijstek.
Selma was 8 jaar oud en woonde met haar ouders en broer in Zaandam, aan het Apolloplantsoen.
In januari 1942, werden zij gedwongen hun woning te verlaten.
Ook hun meubels en andere dierbare spullen,
werden uit de woning weggenomen.
Op stel en sprong, zonder pardon.
De kachel was nog warm, toen deze werd afgevoerd.
Het gezin kwam terecht in het ‘Judenviertel’,
aan de Jodenbreestraat in Amsterdam.
Selma moest meemaken hoe vanuit daar,
haar Joodse moeder op transport werd gesteld naar Westerbork.
Een meisje, werd abrupt gescheiden van haar moeder.
Selma’s vader was niet-Joods en bleef.
Hij wist moeder gelukkig na 7 weken,
vrij te krijgen uit het verschrikkelijke kamp.
In juli 1945, keerde het gezin terug naar Zaandam.
Na 3 afschuwelijke en angstige jaren.
Ze keerden niet terug naar het Apolloplantsoen,
maar namen intrek aan het Prins Hendrikplantsoen.
Logischerwijs, wilden zij hun spullen terug, die eerder in beslag of in bewaring waren genomen.
Over die terugkeer naar Zaandam, sprak ik met Selma Heijstek.
Over de terugkeer van hun spullen.
En de kille behandeling van de toenmalige gemeente.
De spullen kwamen niet of beschadigd terug.
Een schadevergoeding bleef uit.
Excuses bleven uit.
“Nu ik ouder word, heb ik steeds meer moeite met de herinneringen uit die periode”. Zei mevrouw.
En niet alleen aan de verschrikkelijke oorlogsjaren zelf,
maar zeker ook aan de behandeling van de gemeente na afloop.
Het verhaal van mevrouw Heijstek, staat voor mij symbool,
voor weer een nieuw hoofdstuk over de oorlog.
Een hoofdstuk, met een verdieping, over het reflecteren op onze eigen rol.
Hoe we elkaar behandelen. Hoe we elkaar bejegenen.
Woorden kunnen bijna net zo hard inhakken op mensen, als wapens.
Mevrouw Heijstek is inmiddels in de 80.
En nog steeds doen de woorden van de toenmalige gemeente, haar pijn.
Meer dan ooit, maar ik mij zorgen om woorden.
Begrip, maakt steeds vaker plaats voor belediging. Voor bedreiging.
Dit jaar vieren we dat gemeente Zaanstad 50 jaar is.
Dat doen we met het thema “Verbonden in verscheidenheid”.
Een thema dat uitnodigt, tot het vieren van onze verschillen.
Want onze verschillen,
hoeven niet te leiden tot verdeling of onverdraagzaamheid.
Verschillen zijn er. Iedereen is uniek.
We zijn allemaal verbonden in verscheidenheid.
Woorden doen ertoe. Luisteren doet ertoe.
Woorden kunnen wonden helen.
En daarom ging ik op bezoek bij mevrouw Heijstek.
Om te luisteren naar haar verhaal.
Om begrip te tonen.
Om excuses te maken,
voor de woorden die zij in het verleden heeft moeten aanhoren.
Woorden kunnen wonden maken. Woorden kunnen ook wonden helen.
Vandaag herdenken we alle woorden en daden,
uit de donkerste dagen van ons verleden.
We herdenken alle slachtoffers,
die daardoor gevallen zijn,
die daardoor geraakt zijn.
Moge wij hen eren, door met onze woorden,
geen nieuwe wonden te maken, maar om wonden te helen.
Dank u wel.
