Zaanse struikelstenen
De organisatie Zaanse struikelstenen stelt zich ten doel blijvende gedenktekens te laten plaatsen voor de Zaanse Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog om het leven kwamen.
Nadat eerdere initiatieven niet lukten, doet zich nu de mogelijkheid voor om in 2019 en 2020 struikelstenen te laten maken voor alle omgekomen Zaanse Joden. De komende maanden zal de organisatie zich inspannen de benodigde financiële middelen en maatschappelijke steun voor dit initiatief te krijgen.
Op 14 januari 1942 kregen de Joodse inwoners van Zaandam opdracht van de Duitse bezetter om binnen drie dagen naar Amsterdam te verhuizen. De buitenlandse Joden in de stad, merendeels mensen die na 1933 gevlucht waren voor het nazi-regime in Duitsland, moesten naar kamp Westerbork. De getroffenen dienden vrijwel al hun bezittingen achter te laten, als prooi voor de nazi’s.
Zaandam was de eerste Nederlandse gemeente die Judenrein werd gemaakt. In de maanden daarna ontdeed de bezetter met hulp van de Nederlandse overheid en politie ook de andere Zaangemeenten van hun Joodse inwoners.
Blijvende herinnering
De meeste Joodse oorlogsslachtoffers hebben geen graf. Aangezien een mens pas is vergeten als zijn naam vergeten is, is het plan ontstaan de namen van de om het leven gekomen Zaanse Joden zichtbaar te maken. Dat kan door struikelstenen te plaatsen bij de huizen waar zij tot 1942 woonden. Met die stenen zal een gebroken namenlint door de stad ontstaan: een monument dat de herinnering aan de weggevoerde en vermoorde Zaanse Joden levend houdt.
Maak de nagedachtenis mogelijk
De Zaanse struikelstenen worden gemaakt door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Zijn project loopt al vanaf 1994. Sindsdien legde hij verspreid over Europa tienduizenden Stolpersteine, zoals de struikelstenen in het Duits heten. Demnig heeft ze zo genoemd omdat je er over struikelt in je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst op de stenen te kunnen lezen. Passanten worden als het ware uitgenodigd om even stil te staan bij de aangeboden informatie. Op de gedenktekens (10 x 10 cm.) worden, in een messing plaatje, onder meer een naam, geboorte- en overlijdensdatum van het slachtoffer aangebracht. De struikelstenen krijgen vervolgens een plek in het trottoir bij de voormalige woningen van de slachtoffers.
Financiële steun en adoptie
Het is de bedoeling om in 2019 en 2020 (80 jaar na het begin van de bezetting van Nederland) alle Zaanse Joden die omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog te gedenken met een struikelsteen. Daarvoor is echter een aanzienlijk geldbedrag nodig.
De komende maanden zullen fondsen, bedrijven en subsidieverstrekkers benaderd worden een bijdrage te leveren. Ook zal de mogelijkheid worden geopend om één of meer struikelstenen te adopteren. Het maken en leggen van een struikelsteen kost €150,- , maar een lagere donatie is natuurlijk ook van harte welkom. Informatie hierover volgt later.
De organisatie Zaanse struikelstenen is gelieerd aan Stichting Joods monument Zaanstreek, 4 en 5 mei comité Zaanstad en gemeente Zaanstad.
Gegevens over alle Joodse inwoners van de Zaanstreek ten tijde van de tweede wereldoorlog zijn te vinden op de website www.joodsmonumentzaanstreek.nl
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Leonore Verburg 06-15044004 of leonore.verburg@gmail.com
Zaandijk, 20 juli 2018
