Herdenking Kristallnacht

Op zaterdag 9 november 2013 was het 75 jaar geleden dat in Duitsland de Kristallnacht plaatsvond. Het Gemeentearchief Zaanstad, het Stedelijk 4 en 5 mei Comité, Monumenten Spreken en het Bureau Discriminatiezaken zorgden in het Zaandamse filmtheater

Op 9 november 1938 vonden in heel Duitsland door de rijksoverheid gestimuleerde antisemitische lynchpartijen plaats. Daarbij vielen ongeveer vierhonderd doden. Duizend tot tweeduizend synagogen werden die nacht in brand gestoken en ongeveer 7500 bedrijven van joden vernield. De overheidspogrom vormde de aanzet tot de Endlösung, de nazistische poging om alle Europese joden te vermoorden.

Hoewel Nederland – dat de goede banden met het buurland wilde handhaven – vanaf december 1938 de toegang beperkte voor joodse vluchtelingen, probeerden tienduizenden Duitse en Oostenrijkse joden de grens over te steken. In de jaren voor de bezetting van Nederland kwamen zo’n 150 van deze asielzoekers in de Zaanstreek terecht. Daar werden ze onder meer bijgestaan door het in november 1938 opgerichte Joodsche Vluchtelingen-Comité Zaanstreek. Sommigen zouden de oorlog overleven, anderen werden vermoord in de Duitse vernietigingskampen.

De avond in De Fabriek bestond uit het vertonen van veelal uniek filmmateriaal dat de Tweede Wereldoorlog in de Zaanstreek laat zien. Er werden zowel beelden uit de jaren 1940-1945 als naoorlogse documentaires over die periode getoond. Daaronder bevond zich een nieuw, door Monumenten Spreken gemaakte film over Roosje Drilsma, een Zaans-joodse meisje uit Zaandam. Na afloop was er een optreden van De Kift. De avond was een groot succes, de zaal was uitverkocht!