In het Koogerpark in Koog aan de Zaan worden met een gedenksteen vijftien mannen en één vrouw  herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen. Elf van hen kwamen uit Koog aan de Zaan en vijf uit Zaandijk.

H. Brandsma H.H. Gerssen E. Honig H. Fuykschot
H. Ero J. Groot J. Neuteboom P.J. de Jong
L.U. Ero-Chambon J.D.A. Hellema D. de Vries D. Kleiman
J.C.G. Eshuijs J.J. Heijdra G. Verdonk S. Kwadijk

Dirk Kleijman en Hans Fuykschot vervalsten papieren in het bedrijf van Kleiman: Litho Zaanlandia in Zaandijk. Ze maakten valse Ausweise voor mannen en jongens die daarmee waren vrijgesteld voor de Arbeitseinsatz, dat betekende gedwongen werken in Duitsland. Daarnaast voor verzetsstrijders als hun naam bij de Duitsers bekend was. Ook voorzagen ze joodse onderduikers van een vals paspoort. Ze vonden de dood in een tuchthuis in 1945. H. Brandsma onderdhield vanuit de Zaanlandse Scheepsbouw Maatschappij, waar hij was ondergedoken, in het diepste geheim radiocontact met Engeland. Hij werd gepeild door de Duitsers en vermoord. J.C.G. Eshuijs, J.J. Heijdra en H.H Gerssen behoorden tot de Zaanse KP-groep, werden verraden en vonden de dood. J.D.A. Hellema was betrokken bij de droppings en vervoer van wapens. Hij werd daarbij gepakt en neergeschoten in Opdam. Siem Kwadijk was betrokken bij het communistische verzet. Hij werd zeer waarschijnlijk verraden door Fransje de Munck. Via Amsterdam en Amersfoort komt Siem in concentratiekamp Neuengamme terecht, dichtbij Hamburg. Net voor de bevrijding, op 3 mei 1945 werden duizenden bewoners van Neuengamme in schepen geladen. Ook Siem. De geallieerden brachten de schepen tot zinken. Daarbij kwamen naar schatting 7000 tot 8000 mensen om, in het vuur of in het ijskoude water. Degenen die de oever wisten te bereiken werden door de SS neergeschoten.

De Stijkelgroep

De Stijkelgroep was mogelijk een van de eerste Nederlandse verzetsgroepen tijdens de Tweede Wereldoorlog. De organisator van de groep was J.A. Stijkel uit Den Haag. Deze groep bestond vooral uit oud-militairen en begon al gauw na het begin van de bezetting Duitse militaire gegevens te verzamelen. Stijkel probeerde begin 1941 Engeland te bereiken in een vissersboot maar werd gearresteerd. Door verraad werd kort daarna de hele groep van 43 mannen en vier vrouwen opgepakt. Onder hen twaalf personen uit de Zaanstreek, waaronder een aantal uit Koog aan de Zaan en Zaandijk. Van hen staan de namen op het monument: Hendrik Ero en zijn vrouw Louise Ursula Ero-Chambon (eigenaren van de Waakzaamheid), Pieter H. de Jong, Jan Groot, Evert Honig, Dick de Vries en Jan Neuteboom.

De mannelijke leden werden, samen met 31 anderen, al op 4 juni 1943, in Berlijn-Tegel gefusilleerd. Louise Ero-Chambon overleed in Ravensbrück op 1 januari 1945 aan uitputting en difterie. G. Verdonk was drogist in Zaandijk. Zijn naam staat ook op het monument aan de Leeghwaterweg. Hij werd opgepakt omdat hij een parachute van een van de bemanningsleden die uit het vliegtuig de ‘Betty Jane’ was gesprongen, had verstopt.

Bekijk hier de documentaire die Monumenten Spreken maakte over dit monument.

Koog-Zaandijk