Slachtoffer in het zicht van de bevrijding
Op 15 april 1945, twintig dagen voor de bevrijding, werden in Wormerveer zeven mannen in de leeftijd van 23 tot 44 jaar door de Duitse bezetter gefusilleerd als vergelding voor twee aanslagen op de spoorlijn tussen Amsterdam en Uitgeest. Wachtend op het salvo van het executiepeleton en uitkijkend over de weilanden zullen ze zich niet beseft hebben hoe dichtbij de vrijheid was. Een vrijheid waaraan zij ook een actieve bijdrage hebben geleverd.
Een goed trein is een ontspoorde trein
In de laatste maanden van de oorlog pleegden leden van de Gewestelijke Sabotage Afdeling van de Binnenlandse Strijdkrachten vele tientallen malen sabotage aan wegen en spoorlijnen in Noord-Holland. Waaronder die op 14 april 1945 in Zaandam tussen de Hembrug (de spoorbrug over het Noordzeekanaal) en het viaduct bij de Pieter Ghijsenlaan.
De volgende dag sloegen ze – naar zeggen van Zaans verzetsman A.W. Sabel op basis “van een geallieerde opdracht” – wederom toe en bliezen in Wormerveer een spoorbrug op waardoor een zware locomotief ontspoorde. De Gewestelijke Sabotage Afdeling bereikte ermee, dat het spoorwegverkeer over de Zaanlijn twee maanden werd lamgelegd. Dit voorkwam dat een militair transport kon doorrijden naar Friesland om daar tijdens gevechten te worden ingezet.
De bloedige wraak van de Sicherheitspolizei
Als represaille voor deze aanslagen besloot de Sicherheitspolizei in de vroege avond van 15 april 1945 25 ‘Todeskandidaten’ uit het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam te fusilleren. Ze werden in een grote SD-arrestantenwagen geladen en onder begeleiding van twee Sipo-personenauto’s en de vrachtwagen van een begrafenisondernemer weggevoerd.
In Wormerveer maakte het konvooi een ’tussenstop’ om een twintig man groot detachement van de Feldgendarmerie op te halen die de fusillering in Sint Pancras zou gaan uitvoeren. Even verderop in Wormerveer werden zeven mannen uitgeladen op de Provincialeweg ter hoogte van de Nagtegaalkade nabij de opgeblazen spoorbrug. Een executiepeleton bezegelde onder het toeziend oog van de aanwezigen hun lot. De meegekomen begrafenisondernemers gooiden hun stoffelijke overschotten in een van de vrachtwagens om verder te rijden naar Alkmaar waar nog twee gevangenen werden opgehaald.
Nog diezelfde avond werden de twintig nog levende verzetsmensen gedood op een grasveld ter hoogte van de spoorlijn Alkmaar-Den Helder in Sint Pancras.
De zeven mannen die bij dit monument jaarlijks op 15 april en 4 mei herdacht worden zijn:
| Adrianus A. van Doorn | geb. 24-12-1903 te Utrecht |
| Johan Moltzer | geb. 03-01-1918 te Hilversum |
| Hendrik L.J. de Vries | geb. 05-07-1918 te Den Haag |
| Christiaan F.Becker | geb. 11-06-1901 te Amsterdam |
| Cornelis P.Bakker | geb. 14-10-1921 te Nieuwer Amstel |
| Johannes van Muijen | geb. 24-05-1913 te Nieuwer Amstel |
| Leon Nordheim | geb. 09-06-1910 te Arnhem |
Bekijk hier de documentaire die Monumenten Spreken maakte naar aanleiding van dit monument.
