Drie mannen uit het verzet en Gerrit Verdonk
Een vliegtuig, de ‘Betty Jane’, van het Amerikaanse leger werd op maandag 11 september 1944 bij Hannover aangeschoten. Boven de Zaanstreek sprong de bemanning uit het toestel en kwam met hun parachutes in sloten of op grasland terecht. Daar werden ze opgevangen door de bevolking en verzetsmensen die de negen bemanningsleden in veiligheid brachten. De copiloot bleef achter in het vliegtuig en slaagde er nog in het vliegtuig veilig in Engeland aan de grond te zetten.
De bezetters hadden de parachutes wel gezien en eisten dat de mannen zouden worden uitgeleverd. Dit gebeurde niet snel genoeg en daarom fusilleerden ze drie leden van het verzet, J.P. de Barbanson, H.A. Groenendijk, P. Hartog en Gerrit Verdonk die niets met het verzet te maken had maar die bij toeval in het bezit kwam van een parachute. Ze werden doodgeschoten vlakbij de plek waar nu hun gedenksteen staat. Tevens dreigde Höhere SS- und Polizeiführer, Hanns Albin Rauter, willekeurig honderdvijftig mensen in de Zaanstreek dood te schieten als de Amerikanen niet snel werden uitgeleverd.
Tenslotte koos het verzet, samen met de bemanningsleden voor een compromis. Drie van de Amerikanen werden aan de Duitsers uitgeleverd. Rauter liet het daarna bij zijn dreigement. De gehele bemanning overleefde de oorlog.
De stichting Monumenten Spreken heeft een filmpje gemaakt aan de hand van getuigenverslagen van de gebeurtenissen rondom dit monument.
Bekijk hier de documentaire die Monumenten Spreken maakte naar aanleiding van dit monument
