Eerste 31 struikelstenen worden gelegd

Op 16 en 17 april aanstaande worden in Zaandam en Koog aan de Zaan de eerste 31 van in totaal bijna 170 struikelstenen gelegd. Later in 2019 en in 2020 worden er ook stenen geplaatst voor de overige omgekomen Joodse inwoners van de Zaanstreek. 

De struikelstenen worden gemaakt door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het door hem opgezette project loopt al vanaf 1994. Sindsdien legde hij verspreid over Europa tienduizenden Stolpersteine, zoals de struikelstenen in het Duits heten. Demnig heeft ze zo genoemd, omdat je er over struikelt in je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst op de stenen te kunnen lezen. Passanten worden als het ware uitgenodigd om even stil te staan bij de aangeboden informatie.

Op de gedenktekens (10 x 10 cm.) worden, in een messing plaatje, onder meer de naam, geboortejaar en overlijdensdatum van het slachtoffer aangebracht. De struikelstenen krijgen vervolgens een plek in het trottoir bij de voormalige woningen van de slachtoffers.  

Van de bijna driehonderd Joden die begin 1942 woonden in het gebied dat nu Zaanstad is, stierven ruim 170 personen een voortijdige dood, vrijwel allen in Auschwitz of Sobibor. Van hen heeft het merendeel geen graf. Aangezien een mens pas is vergeten als zijn/haar naam vergeten is, wil de werkgroep de namen van alle omgekomen Zaanse Joden zichtbaar maken. Daarmee ontstaat een gebroken namenlint door de stad: een monument dat de herinnering aan de weggevoerde Zaanse Joden levend houdt. Voor negen personen zijn al struikelstenen gelegd, in Zaandam en Wormerveer. De overigen volgen dus later dit en volgend jaar.   

Op dinsdag 16 april worden om 13.30 uur ter hoogte van de Pieter Pauwstraat 94 in Zaandam vier stenen gelegd voor het gezin Littwitz. Daarna wordt tijdens een korte ceremonie iets verteld over de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in de Zaanstreek in het algemeen en over het gezin dat tot begin 1942 op dit adres woonde in het bijzonder. Na afloop kan een steentje – bloemen worden nooit gelegd op Joodse ‘graven’ – bij de struikelstenen worden gelegd. Bij de ceremonie zijn onder meer leerlingen van de Herman Gorterschool aanwezig. 

Aansluitend, vanaf 14.45 uur, vindt de onthulling plaats van struikelstenen voor de families:
Pais (D. Doniastraat 113, Zaandam),
Van Hoorn (D. Doniastraat 30, Zaandam) en
Knopf (J.C. van Wessemstraat 11, Zaandam).
Rond 15.30 uur wordt de bijeenkomst afgesloten.

Op woensdag 17 april begint de eerste onthulling eveneens om 14.00 uur, bij het adres Zuiderven 13 in Zaandam. Daar woonde tot 1942 de familie Van Thijn. Aansluitend, vanaf 14.30 uur, worden er struikelstenen onthuld voor de families:
Meijer (A.F. de Savornin Lohmanstraat 6a, Zaandam)
Verdoner (Saenredamstraat 27, Zaandam) en
Cohen (Dahliastraat 28, Koog aan de Zaan).
Rond 16.00 eindigt de bijeenkomst.