‘Stokje doorgeven naar jeugd’

WESTZAAN – Op de eettafel liggen papieren met aantekeningen over een bijeenkomst aankomende zaterdag in de Kunsthal in Rotterdam. Daar is tot 5 mei de tentoonstelling De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen te zien. 

Oktober vorig jaar was Els Veenis-Kaak bij de onthulling van het herinneringsbord voor Juf Jansma aan de buitenkant van de voormalige basisschool De Gortershoek in Zaandijk.


De Westzaanse zit al vanaf 1985 in het comité en vanaf 2011 is ze voorzitter. Omdat het herdenken van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en het vieren van de bevrijding tot de taken van de gemeente Zaanstad behoorde, was het destijds gebruikelijk dat leden van diverse politieke partijen zitting namen in het comité. Els Veenis-Kaak deed dat voor de VVD. Het comité krijgt subsidie van de gemeente en is het overkoepelend orgaan voor de 4 Mei Comités die in de oude Zaan-gemeentes jaarlijks de herdenking organiseren.

‘Ik heb van huis uit veel meegekregen over de oorlog’, vertelt Els. ‘Ik ben in 1943 geboren, dus echt bewuste herinneringen heb ik niet. Maar dat ik in mijn eentje een hele banaan mocht opeten, vond ik als kind bijzonder. Nog steeds trouwens’, glimlacht de Westzaanse. ‘Bij ons thuis was een plek waar mijn vader zich kon verstoppen wanneer dat nodig was om zo tewerkstelling in Duitsland te ontlopen. Wij hadden dus van huis uit respect voor 4 en 5 mei en daarom nam ik destijds graag zitting in het comité.’

Frappant

Bijna zeventig jaar na de bevrijding is het comité aan het verjongen. ‘Het stokje doorgeven aan de jeugd is natuurlijk noodzakelijk voor het voortbestaan van het comité, maar vooral om de jeugd van nu te laten inzien dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Dat is, naast het blijvend brengen van een eerbetoon aan hen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid, de belangrijkste doelstelling.’

De Westzaanse vindt het mooi maar ook frappant dat jongeren anno 2013 nog steeds een band hebben met de Tweede Wereldoorlog. ‘Tweederde van de oorlogsmonumenten in Zaanstad is geadopteerd, vooral door basisscholen. Dat adoptie-programma is één van de actiepunten om de jeugd te blijven betrekken bij de oorlog. De hoogste groep van een basisschool neemt de zorg van een oorlogsmonument op zich en er wordt over verteld in de klas. De scholieren leggen bloemen op 4 mei en die taak geven ze door aan de volgende groep acht.’

Eén dag

Behalve door middel van het adopteren van monumenten, wil het comité ook op andere wijze de Zaanse jeugd betrokken houden bij het herdenken van de oorlog. De Stichting Monumenten Spreken maakt een serie korte documentaires waarin het verhaal verteld wordt achter een monument. Met dit materiaal wordt een bijhorend lespakket samengesteld voor het onderwijs.

En dat ons land volgend jaar zeventig jaar bevrijd is, staat ook hoog op de agenda. Al vanaf zomer 2013 is het comité bezig met de voorbereidingen op dit lustrum. Dit willen we nadrukkelijk vieren. Bijvoorbeeld door het bevrijdingsvuur vanuit Wageningen naar de Zaanstreek te halen, mogelijk in samenwerking met de comités van Oostzaan en Wormerland. ‘Persoonlijk zou ik in de verre toekomst toe willen naar herdenken en vieren op één dag. En dan wel elk jaar vrij op die dag.’

Zaterdag 8 februari vertegenwoordigt Els het comité in Rotterdam. Ze verzorgt onder andere de workshop over hoe comités kunnen samenwerken met gemeentes. ‘Hier in Zaanstad gaat het uitstekend.’

REGIO | 05 februari 2014 | reageer | Door de dichtbijredactie, Marion Kors (De Zaankanter/De Krommenieër)