Theater na de Dam 2023

Theater na de Dam

Op 4 mei herdenken we de Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna. Na de herdenkingen in de Zaanstreek is het mogelijk een theatervoorstelling bij te wonen met als onderwerp de Tweede Wereldoorlog. Op vier plekken worden voorstellingen gehouden.

Het Zaantheater, Zaandam

De film: Vlucht

Op de avond van Nationale Dodenherdenking zetten theatermakers in heel Nederland zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Dit gebeurt onder de noemer Theater na de Dam. Het Zaantheater brengt in dit kader de film VLUCHT. Het verhaal is geschreven en gespeeld door Eric Corton, die als voormalig ambassadeur van het Rode Kruis veel vluchtelingen sprak, vaak onder barre omstandigheden. Hun verhalen heeft hij vertaald naar het perspectief van leraar Nederlands Max, met kennis en een mening, die wegens censuur en repressie het moeilijkste besluit denkbaar moet nemen: hij vlucht.

De foyer van het Zaantheater gaat om 20.05 open voor publiek, zodat u ruim van te voren een kopje koffie kunt drinken en de gelegenheid heeft om buurt of leeftijdsgenoten, bekenden en onbekenden te ontmoeten.

Na afloop is er een nagesprek met Eric Corton en regisseur Benno Hoogveld.

Donderdag 4 mei 2023

Foyer open: 20.05 uur

Aanvang film: 21.00 uur Duur: 60 minuten plus gelegenheid tot napraten

Entree: €5,-, jongeren t/m 21 jaar €2,50
Klik voor meer informatie en het reserveren van kaarten.

 

Vermaning
Koog aan de Zaan, Lagendijk 34, 1541 KC Koog aan de Zaan

Voorstelling: (NIET) DOORVERTELLEN Een voorstelling tijdens Theater Na de Dam Zestien jongeren in een klaslokaal. Geschiedenisboeken vol met verhalen, die plots tot leven lijken te komen. Hoe zag Zaanstad er uit in tijden van oorlog? Hoe is het om te moeten onderduiken? En hoe bouw je een nieuw leven op als alles ineens anders is?

Jongeren van Theaterschool Theatermijn uit Zaandam vertellen verhalen over het leven tijdens en na de oorlog. Verhalen die aan hen zijn verteld door Zaanse overlevenden van de Tweede Wereldoorlog. Verhalen over opgroeien in oorlogstijd. Over onderduiken en verzet. Over “heel graag willen praten”

en ‘’vergeet het nou maar, het is voorbij.’’ Echte verhalen die we moeten blijven vertellen. Aan elkaar, in de klas en aan de volgende generatie.

Zestien jongeren in een klaslokaal, toen en nu. 80 jaar verschil, maar is er in de tussentijd wel echt zo veel veranderd?

4 mei 2023 om 21.00uur 5 mei 2023 om 14.00uur

Gratis

Aanmelden via www.theatermijn.nl

SPEL: Leerlingen Theaterschool Theatermijn

REGIE: Imme Scheffer, Max Wind en Coise van der Aart

MET DANK AAN: Zij, die hun ervaringen uit de oorlog met ons

wilden delen.

ORGANISATIE: Theatermijn in samenwerking met Stichting

Theater Na de Dam, de Kooger Vermaning en het 4 en 5 mei

Comité Zaanstad.

Westzaan, Het Reghthuys, Kerkbuurt 35.

Voorstelling “In de schaduw van het Achterhuis”

U bent van harte uitgenodigd om na de herdenking de voorstelling In de schaduw van het Achterhuis bij te wonen. De voorstelling start om 21 uur in het Reghthuys. Kaarten zijn te bestellen via ticketsreghthuys@gmail.com. De kosten zijn 17,50 euro.

In de Schaduw van het Achterhuis is een muzikale voorstelling die een persoonlijk familieverhaal vóór, in en na de oorlog vertelt, over hoe gewone mensen in uitzonderlijke omstandigheden kwamen. Ook 75 jaar later kennen weinigen deze geschiedenis, die zich afspeelde nabij het wereldberoemde Achterhuis.

De grootouders van violiste Sandra Kox raken bevriend met de ouders van Anne Frank, Otto en Edith Frank en met Miep en Jan Gies, de helpers van de onderduikers in het Achterhuis uit de Rivierenbuurt in Amsterdam. Passages in het dagboek van Anne verhalen over de geboorte van Sandra’s moeder, over haar opa maar ook de hond van de familie komt in beeld. Vooral gaat het verhaal over het leven van mensen dat, ondanks de verschrikkingen van de oorlog, toch gewoon doorging en over hoe te overleven.

Dramaturge Marianne van Vliet regisseerde de voorstelling op basis van het dagboek van Miep Gies, gesprekken met en herinneringen van de betrokkenen en fragmenten uit het dagboek van Anne Frank. Hendrik-Jan Bosma is verantwoordelijk voor de muzikale vormgeving en arrangementen, waarbij hij aansluit op de sfeer van de tekst; wrang, soms hoopvol, dan weer verstild, maar ook licht.

Elise Keep, zang

Carien van Opstal, verteller

Sandra Kox, viool

Evelien Dubbeldam, cello

Hendrik-Jan Bosma, piano

Marianne van Vliet, tekst en regie

Film na de Dam in de Frabriek in Zaandam

Voor het tweede jaar vertoont De Fabriek een Film na de Dam, opnieuw een film van de Oekraïense filmmaker Sergei Loznitsa, The Natural History of Destruction.

Sergei Loznitsa stelt in deze archieffilm de vraag: Is het moreel aanvaardbaar om een burgerbevolking in te zetten als oorlogsinstrument? De film ging in 2022 première op het prestigieuze filmfestival van Cannes.

Kaarten bestellen doe je HIER

Open Joodse huizen/Huizen van verzet 2023

Open Joodse Huizen/Huizen van Verzet

Zaterdag 22 april is het zover. De Open Joodse Huizen in Zaanstad wordt weer gehouden. Dit jaar doen er 9 huizen mee met op elke plek een ander verhaal. 5 huizen zijn in de ochtend open en 4 in de middag.

In de Open Joodse Huizen herdenken we tijdens kleinschalige samenkomsten op locatie de joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vervolgd. Hun levens voor, tijdens en vlak na de oorlog staan centraal, in hun eigen buurt. Verhalen van vooroorlogse dagelijkse belevenissen worden verteld, naast verhalen over vervolging, onderduik, verzet, deportatie en terugkeer. We herdenken hen die zijn vermoord, maar vertellen ook over en met diegenen die wisten te overleven en/of hun nazaten. De bijeenkomsten duren een uur waarin eerst het verhaal verteld wordt. Daarna is er voldoende tijd om vragen te stellen of het gesprek over het onderwerp met elkaar te voeren. U hoeft zich niet aan te melden.

Het volledige programma vindt u op: www.jck.nl/zaanstad

Klik hieronder voor de poster van OJH 2023

OJH poster 2023 printen

 

 

 

Hannie Schaft herdenking in beeld

Bron film: De Orkaan

Herdenking Februaristaking 2023 in beeld

Gefotografeerd door Pascal Fielmich.

Bijeenkomst op de Wilhelminabrug 26 februari 2023

Bloemlegging door de burgemeesters van Zaanstad en Oostzaan en de loco-burgemeester Wormerland.

Grote opkomst herdenking 2023

Bloemlegging 4 en 5 mei comité Zaanstad

Welkomswoord door Rina Schenk van het 4 en 5 mei comité Zaanstad

Lezing door Filip Bloem, collectiebeheerder van het Verzetsmuseum Amsterdam

Jan Hamming en Marvin Polak met elkaar in gesprek na afloop van de herdenking

De afgevaardige van de Partij voor de Dieren legde geen bloemen maar drie hartjes

Bloemlegging

Burgemeester Polak van Oostzaan houdt zijn toespraak

Leerlingen van De Dijk-Oost lezen gedichten voor

Muzikale intermezzo door Jolien Eijlander

 

Holocaust Memorial Day in De Fabriek

In het kader van Holocaust Memorial Day vertoont De Fabriek in samenwerking met Bureau Discriminatiezaken eenmalig de indrukwekkende documentaire Between Mountains and Wars.

De Zaanse filmmaker Qali Nur is aanwezig om haar film toe te lichten en vragen te beantwoorden. Na afloop van de vertoning is er een vraaggesprek met de joodse filmwetenschapper Lievnath Faber. Zij verbindt joods activisme met de bredere strijd tegen discriminatie en antisemitisme. De film wordt vertoond met Engelse ondertiteling.

Meer info en kaartjes bestellen…..

 

UITNODIGING

Tot het bijwonen van de herdenking van de Holocaust Memorial Day in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de Joodse Gemeente NHNW en de leerlingen van openbare basisschool De Dijk West.

Datum / tijdstip: vrijdag 27 januari om 12.00 uur

Locatie: Joodse Begraafplaats, Westzanerdijk 310-312, Zaandam

In 1941 kiezen de Duitsers Zaandam uit om als eerste gemeente ‘joden-vrij’ te worden. Voor de oorlog wonen er 320 joden in de Zaanstreek. Na de oorlog zijn dit er nog maar 140. Op 27 januari 1945 werd het vernietigingskamp Auschwitz in Polen bevrijd door het Rode Leger. Deze dag is het symbool geworden van het herdenken van 6 miljoen vermoorde joden en de vele andere slachtoffers die vielen in de Tweede Wereld Oorlog.

Programma:

· Opening door Ruben Boas, voorzitter Joodse Gemeente Noord-Holland Noordwest.

. Toespraak door een vertegenwoordiger van het college van de gemeente Zaanstad.

· Gedichten voorgedragen door kinderen van de openbare school de Dijk West.

· Gebed voor slachtoffers van het Nazi Regiem door Rabbijn Shmuel Spiero.

· Ter nagedachtenis aan de 177 joodse Zaanse slachtoffers worden alle namen opgelezen.

· Jizkor door Rabbijn Shmuel Spiero.

· 2 minuten stilte.

· Bloemlegging door verschillende organisaties.

· Afsluiting door Ruben Boas.

· Defilé langs het monument.

 

Mannen/jongens dragen een hoofddeksel op de begraafplaats

Nieuwe voorzitter 4 en 5 mei comité Zaanstad

Voorzitter Sanna Munnikendam heeft aangegeven het voorzitterschap neer te moeten leggen vanwege persoonlijke omstandigheden. In de persoon van Rina Schenk hebben we een nieuwe voorzitter gevonden.

Rina: “ik ben al jaren betrokken bij het 4 mei Comité Westzaan en de organisatie van de Open Joodse Huizen. Vrijheid is niet vanzelfsprekend. Het vechten voor vrijheid heeft in de Tweede Wereldoorlog zoveel mensen het leven gekost. En bij de mensen die een dierbare verloren veel leed veroorzaakt. Het is goed daar elk jaar bij de diverse herdenkingen bij stil te staan. De herdenkingen zitten in mijn hart en ik vind het belangrijk daar een bijdrage aan te mogen leveren. Ik ben vereerd dat ik deze taak op mij mag nemen en wil Sanna bedanken voor haar inzet voor het 4 en 5 mei Comité Zaanstad.”

De wisseling van voorzitter is per direct van kracht.

Timna Rijvordt (secretaris) en Herman van Kordenoordt (penningmeester)

foto: Erik Rietman

Onthulling 14 struikelstenen voor Zaanse Joden die in de Tweede Wereldoorlog werden weggevoerd en vermoord

Op 13 en 14 oktober aanstaande worden in Zaandam 14 struikelstenen onthuld. Tijdens een korte ceremonie worden de namen en levensgeschiedenissen voorgelezen van de mensen voor wie een steen onthuld wordt. Daarna kan, na een ogenblik stilte, een steentje – bloemen worden nooit gelegd op Joodse ‘graven’ – bij de struikelstenen worden gelegd.

U bent van harte uitgenodigd daarbij aanwezig te zijn.

In Zaanstad zijn inmiddels al ruim 150 struikelstenen geplaatst.

De Werkgroep Struikelstenen Zaanstad streeft ernaar dat in 2023 alle 177 omgebrachte Zaans-Joodse inwoners worden herinnerd door middel van deze gedenktekens.

De struikelstenen worden gemaakt door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het door hem opgezette project loopt al vanaf 1994. Sindsdien legde hij verspreid over Europa tienduizenden Stolpersteine, zoals de struikelstenen in het Duits heten. Demnig heeft ze zo genoemd, omdat je er over struikelt in je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst op de stenen te kunnen lezen. Passanten worden als het ware uitgenodigd om even stil te staan bij de aangeboden informatie.

Op de gedenktekens (10 x 10 cm.) worden, in een messing plaatje, onder meer de naam, geboortejaar en overlijdensdatum van het slachtoffer aangebracht. De struikelstenen krijgen vervolgens een plek in het trottoir bij de voormalige woningen van de slachtoffers.

Van de bijna driehonderd Joden die begin 1942 woonden in het gebied dat nu Zaanstad is, stierven 177 personen een voortijdige dood, vrijwel allen in Auschwitz of Sobibor. Van hen heeft het merendeel geen graf. Aangezien een mens pas is vergeten als zijn/haar naam vergeten is, wil de werkgroep de namen van alle omgekomen Zaanse Joden zichtbaar maken. Daarmee ontstaat een gebroken namenlint door de stad: een monument dat de herinnering aan de weggevoerde Zaanse Joden levend houdt.

De onthullingen vinden plaats op de volgende dagen:

Donderdag 13 oktober

om 10.00 uur:

Baltischestraat 8 1 steen voor Sara van Koningsbrugge-de Jong (1914-1945)

om 11.00 uur:

Hogendijk 30 3 stenen voor Aron Pais (1866-1943), Rebecca Pais-Blitz (1873-1943) en Adam Pais (1917-1945)

om 12.00 uur:

Stationsstraat 84 2 stenen voor Adam Abraham Drilsma (1875-1943) en Roosje Drilsma- Vredenburg(1875-1942)

Vrijdag 14 oktober

om 10.45 uur:

Botenmakersstraat 68 1 steen voor Erich Karl Poppert (1912-1943)

om 11.30 uur

Botenmakersstraat 108 7 stenen voor Bernard Eisendrath (1881-1942), Sortine Selma Eisendrath-Juchenheim (1887-1943), Iris Harriët Eisendrath (1915-1943), Maja Frederika Eisendrath (1917-1943) Leonie Emma Eisendrath (1921-1943), Rudolf Leonard Eisendrath (1923-1944) en Emma Juchenheim-Steinberg (1855-1943)

De realisatie van het project Struikelstenen wordt mogelijk gemaakt door bijdragen van vele particulieren, bedrijven en onder andere de volgende fondsen:

Honig Laan Fonds, Associatie Uitvaartfonds, Bredenhofstichting, P.M. Duyvis fonds, Jacob Stinsfonds, Gerrit Blaauwfonds, De Rooie Cent en het Arie Lemsfonds.

Onderzoek aanpak rechtsherstel Joodse eigenaren onroerend goed

Op 11 mei j.l. was er een publieksbijeenkomst in de raadszaal van het stadhuis in Zaandam. Naast de commissie zelf en wethouder Natasja Groothuismink, waren er 15 geïnteresseerden aanwezig.

Aan de bijeenkomst ging dit persbericht vooraf:

Het Gemeentearchief Zaanstad heeft in 2020 onderzoek gedaan naar de aankopen van onroerend goed die door Zaandam en Zaandijk zijn gedaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Duitse bezetter verplichtte in 1941 alle Joodse inwoners van Nederland om hun onroerend goed (zowel huizen als grond) aan te melden, met als doel die vervolgens door te verkopen. Ook in de voormalige Zaangemeenten zijn huizen van Joodse eigenaren doorverkocht. Het gaat, voor zover nu achterhaald kon worden, om 52 panden in Koog aan de Zaan, Zaandam en Zaandijk. De meeste panden werden gekocht door particulieren, maar de gemeenten Zaandam en Zaandijk kochten zelf ook panden op. Het onderzoek van het Gemeentearchief richtte zich op de aankopen die gedaan zijn. Er is ook gekeken naar de wijze waarop na de oorlog geprobeerd is tot rechtsherstel van de (erfgenamen van) Joodse eigenaren te komen. Hieruit bleek dat er met vrijwel alle betrokkenen een regeling is getroffen. Het college van B&W van Zaanstad heeft de Radboud Universiteit gevraagd om de uitkomsten van het onderzoek te toetsen. Dit onderzoek gaat op woensdagavond 11 mei van start met een openbare bijeenkomst in de raadszaal van het stadhuis. Tijdens deze bijeenkomst zullen de onderzoekers van de Radboud Universiteit de aanpak van hun onderzoek toelichten. Iedereen is van harte welkom om naar deze bijeenkomst te komen.

Een beknopt verslag van de bijeenkomst door Dick van de Geer, lid van de begeleidingscommissie namens het 4 en 5  mei comité Zaanstad:

Frans Hoving (gemeentearchivaris Zaanstad) lichtte in zijn inleiding de uitkomsten van het onderzoek van het gemeentearchief uit 2020 toe. Een gedegen onderzoek waar dhr. Wim van Meurs later zijn waardering over uitsprak. Vervolgens presenteerde Prof. Dr. Wim van Meurs (leider van het onderzoeksteam  van de Radboud Universiteit dat uit 4 personen bestaat) de onderzoeksopzet en aanpak. Het team verwacht na de presentatie van een tussenrapport en de bevindingen door de begeleidingscommissie, het eindrapport tegen het einde van de zomer te kunnen presenteren.

Het team zal zich met name richten op dossieronderzoek en verwelkomt informatie vanuit de Zaanse gemeenschap. Van uit onze commissie en het publiek werden enkele vragen gesteld en suggesties gegeven.

Bij het tussenrapport valt er inhoudelijk meer te melden.

Oproep voor het delen van informatie

De onderzoekers en de gemeente Zaanstad roepen mensen op die informatie hebben over onteigend Joods bezit en het (al dan niet) toegekende rechtsherstel zich te melden. Ook zijn de onderzoekers benieuwd naar verhalen en voorbeelden over de bemoeienis van de gemeente, of gemeentelijke diensten, met onteigend Joods onroerend goed. Als u meer informatie heeft, komen zij graag in contact met u.

U kunt contact opnemen met het onderzoeksteam via gemeentearchief@zaanstad.nl

 

4 en 5 mei 2022 in beeld